خلاصۀ بحث گذشته
بررسی اشکال جبر و تسلسل در اختیاری بودن افعال انسان
پاسخ چهارم: دیدگاه صاحب فصول در باب اختیاری بودن افعال
نقد محقق اصفهانی بر نظریه‌ی صاحب فصول
پاسخ میرداماد به اشکال جبر و تسلسل در اختیاری بودن افعال
تحلیل نظریه‌ی میرداماد
تحلیلی جدید از ماهیت اراده و شوق
نقد توهم "اراده‌ی اراده"
جلوگیری از تسلسل بی‌پایان در اراده
نقد نظریه‌ی میرداماد توسط محقق اصفهانی
تحلیل محقق اصفهانی از دیدگاه میرداماد
نقد اول: اراده‌ی اعتباری یا واقعی؟
نقد دوم: تحلیل اراده بدون مبنای عقلی
نقد سوم: اراده‌ی واحد چگونه شامل همه‌ی اراده‌هاست؟
نقد چهارم: اراده‌ی انسان، معلول چیست؟
ارتباط نقد محقق اصفهانی با دیدگاه ملاصدرا
اشکالات نظریه میرداماد
پاورقی
منابع

خلاصۀ بحث گذشته
نقد نظریه‌ی اختیار محقق نائینی از منظر محقق اصفهانی
اشکال نخست: نقش قوای ظاهری و باطنی در فاعلیت نفس
اشکال دوم: لازمه‌ی جدایی‌ناپذیر بودن حرکت عضلات از اختیار
اشکال سوم: نسبت اختیار با قوای نفسانی
ابهام در جایگاه فاعلیت اختیار
نقد محقق اصفهانی بر تمایز میان فاعلیت و علیت در نظریه‌ی محقق نائینی
نقد بر تفسیر نائینی از مرجحات در فعل اختیاری
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی اشکالات دوم و سوم
اشکال چهارم: معیار اختیاری بودن افعال
مشکل در استناد اختیار به خداوند
پاورقی
منابع

خلاصۀ بحث گذشته
بررسی نظریه‌ی اختیار محقق نائینی از منظر محقق اصفهانی
احتمال نخست: اثبات فاعلیت و تأثیر نفس در حرکت عضلات
احتمال دوم: حفظ اختیاری بودن فعل بدون تأکید بر فاعلیت نفس
نقد محقق اصفهانی: بررسی ضرورت مصحّحات فاعلیت نفس
بررسی محقق اصفهانی از مفهوم اختیار در نظریه‌ی محقق نائینی
نقد محقق اصفهانی بر احتمال دوم در نظریه‌ی اختیار محقق نائینی
دو نوع قیام اختیار به نفس: قیام کیف به متکیّف و قیام فعل به فاعل
نتیجه‌گیری
اشکال اساسی: اختیار همان اراده است، نه یک فعل جدید
پاورقی
منابع

خلاصۀ بحث گذشته
دیدگاه محقق نائینی در باب اختیار
اضافه شدن عنصر "اختیار" به فرآیند اراده
استدلال محقق نائینی بر وجود اختیار
تحلیل نظریه‌ی محقق نائینی درباره‌ی ارتباط اختیار و حرکت عضلات
1. تمایز میان فاعلیت و علیت
2. نقش "اختیار" به عنوان عنصر چهارم در افعال انسان
3. پاسخ نائینی به اشکالات مطرح شده درباره‌ی اختیار
4. نسبت فعل انسان با خداوند در نظریه‌ی نائینی
نقد محقق نائینی بر نظریه‌ی اراده و پاسخ به آن
تفاوت علیت اراده و ضرورت جبری
پاورقی
منابع