بررسی صحّت عمل بدون جزء بعد از جريان حديث رفع

بررسي کلام مرحوم محقّق خويي

بررسي اشکال نظريه مرحوم محقّق خويي و پاسخ آن

اين دليل مي‌آيد جزئيت سوره را برمي‌دارد؛ اما حديث رفع، جزئيت را بر نمي‌دارد. حديث رفع مي‌آيد حكم مربوط به يك موردي را در عالم تشريع از بين مي‌برد. سوره در عالم تشريع وجوب ضمني دارد، حال حديث رفع اين وجوب ضمني را از بين مي‌برد. بنا بر اين كه بگوييم جزئيت قابل رفع است يا كساني كه مي‌گویند حديث رفع همانطور كه موجود را نازل منزله معدوم قرار مي‌دهد، معدوم را هم نازل منزله موجود قرار مي‌دهد، يعني حديث رفع مي‌گويد نماز فاقد سوره، حديث رفع مي‌گويد اين مثل واجد سوره است. طبق اين دو مبنا، حرف درست است و اشكال وارد است؛ يعني روي اين مبنا كه بگوييم حديث رفع جزئيت را برمي‌دارد، تخصيص در جزئيت مي‌شود، مثل "المستعجل لا يقرأ السورة". اگر گفتيم حديث رفع معدوم را نازل منزله موجود قرار مي‌دهد، باز اين مسئله حل مي‌شود و مشكلي ندارد. اما ملاحظه كرديد که ما هر دو مبنا را رد كرديم؛ يعني گفتيم حديث رفع نه موجود را نازل منزله معدوم قرار مي‌دهد و نه معدوم را نازل منزله موجود قرار مي‌دهد؛ و گفتيم حديث رفع، رفع تشريعي است؛ يعني در عالم تشريع اين جزء حكمي ندارد و كاري ندارد به اينكه وجود را نازل منزله معدوم و معدوم را نازل منزله موجود بخواهد قرار دهد؛ و همچنين گفتيم جزئيت از اموري نيست كه قابل رفع باشد؛ جزئيت، يك امر انتزاعي است و قابليت رفع و وضع ندارد؛ مگر به تبع منشأ انتزاعش؛ اما خودش مستقلاً قابليت رفع و وضع ندارد.

نتيجه بحث در بيان اوّل از اشکال