خلاصه‌ی بحث گذشته
منهج بحث در تبیین نظریه واجب تخییری
نظریه محقق اصفهانی؛ تفکیک صور ملاک و تبیین محل نزاع در واجب تخییری
صورت اول: امتناع استیفای غرضِ دوم
حکم مسئله: وجوب جمعی
صورت دوم: تزاحم در ملاک و بازگشت تخییر به حکم عقل
حکم مسئله: تزاحم و تخییر عقلی
فرق با صورت اول
صورت سوم: تضاد مطلق میان دو غرض
حکم مسئله: عدم انطباق با واجبات تخییریِ شرعی
صورت چهارم: استقلال در اثر و تضاد میان آثار
نقد اول: خروج از محلّ بحث
نقد دوم: تغییر اطراف تخییر و مخالفت با ظاهر ادله
صورت پنجم: ورود «مصلحتِ تسهیل» و تصویر «تخییرِ شرعیِ محض»
لوازم و پیش‌فرض‌های معقولیت
پاورقی
منابع

خلاصه‌ی بحث گذشته
اختیار شهید صدر در صورت چهارم (ترکِ المجموع)
تمایز «ترکِ الجمیع» و «ترکِ المجموع»
نقد امکان حملِ کلام محقق اصفهانی بر آن
تحقیق شهید صدر در نسبت نظریه محقق اصفهانی با منشأ وجوب؛ عقل یا لفظ؟
مسیر اول: وجوبِ عقلیِ منتزع از طلب (بر مبنای محقق نائینی)
مسیر دوم: وجوبِ لفظی یا انشاء الوجوب از جانب مولا
نتیجه تحلیلی
پیامد مبنای «وجوبِ لفظی» برای نظریه محقق اصفهانی و بازگشت ناگزیر به تقریر محقق خراسانی
بازاندیشی در تحقیق شهید صدر: آیا تهافت ویژه مبنای «وجوبِ لفظی» است یا در هر دو مبنا راه می‌یابد؟
تحلیل منقّح: نقش صورت‌بندی ترخیص
نتایج در هر دو مبنا
جمع‌بندی منهجی
پاورقی
منابع

خلاصه‌ی بحث گذشته
اشکال مشترک محقق خوئی بر هر دو تفسیرِ مذهب دوم: لزومِ تعدّد عقاب در ترکِ جمیعِ اطراف
جریان اشکال در هر دو تفسیر
انحاء ترخیص و ثمرات آن
نحو اول: ترخیص إسقاطی در خودِ وجوبِ اطراف
نحو دوم: ترخیص اشتراطی در خطاب
نحو سوم: ترخیص تجمیعی با بازگشت ساختار به وجوبِ واحدِ بدلی (جامع انتزاعی «أحدها»)
نحو چهارم: ترخیص مؤاخذاتی (تحدیدِ موضوعِ عقاب)
نسبت با تفسیر محقق اصفهانی و اشکال مشترک محقق خوئی
جمع‌بندی
فرض نخستِ شهید صدر در ترخیص؛ تحلیل معیار مخالفت و نسبت آن با تفسیر محقق اصفهانی
معیار مخالفت و ثمره
نکته روشی: تقلیلِ عقاب، ترخیصِ مؤاخذاتی است نه صرفِ تقییدِ مرخَّصٌ فیه
نسبت با دو تفسیرِ محقق اصفهانی
جمع‌بندی
ارزیابی فرض نخستِ شهید صدر در ترخیص مطلق و اضطراب معیار مخالفت (خطاب/ملاک)
جمع‌بندی
فرض دوم در صورت‌بندی ترخیص نزد شهید صدر و قدر مشترک دو فرض: معیار مخالفت
ارزیابی فرض دوم: اضطراب معیار و لزومِ تحدید مؤاخذه
جمع‌بندی
نقد مبنایی: معیار امتثال و معصیت، خطاب است نه ملاک
فرض سوم: ترخیص بر جامعِ انتزاعیِ أحدهما
فرض چهارم: ترخیصِ مؤاخذاتی و تحدیدِ موضوعِ عقاب به «تركِ المجموع»
سنجش و نتیجه
نقد فرض‌های سوم و چهارم
معیار امتثال، نسبتِ ملاک و خطاب، و نقدِ مقاصد به‌مثابه معیار تکلیف
نقد «مقاصد» به‌مثابه معیار جعل و استنباط
جمع‌بندی
پاورقی
منابع

خلاصه‌ی بحث گذشته
اشکال چهارم محقق خوئی بر تفسیر نخست محقق اصفهانی: لزومِ تعدّد عقاب در ترکِ جمیعِ اطراف
اشکال وحدت عقاب در تفسیر نخستِ مذهب دوم و نسبت آن با تسهیل امتثالی
تفسیر دوم در تحلیل واجب تخییری؛ غرضِ واحدِ نوعی و لزومِ «یجب الجمیع» به نحو ترخیصی
تعیین متعلق وجوب و فروض سه‌گانه
دفع اشکال: تفکیک ثبوت از اثبات
تعیین دقیق موضوع: تخییر شرعی در برابر تخییر عقلی
اشکال دوم محقق خوئی بر تفسیر دوم
پاسخ ثبوتی: امکان‌سنجیِ غرضِ واحد بی‌نیاز از دعوای علم غیب
اشکال سوم محقق خوئی: راهِ چهارمِ «جامعِ انتزاعی» به‌جای «وجوبِ جمیع»
اشکال چهارم محقق خوئی: بازگشت محذورِ تعددِ عقاب با فرضِ قبولِ جمیعِ مقدمات
پاورقی
منابع