واجب تعیینی و تخییری - جلسه
خلاصهی بحث گذشته
تنبیه: ثمرات فقهی و اصولیِ بحثِ واجب تخییری
۱. تعیین معیار در باب اطاعت و عصیان
۲. ثمرهی فقهی: کیفیتِ امتثال اطراف واجب تخییری
نظریه محقق نائینی: مسلک «فرد مردد»
تفکیک میان «ارادهی فاعل» و «ارادهی آمر»
تحلیل مبتنی بر تأمین غرض
استشهاد به اوامر عرفی و ابطال نظریه «جامع»
نتیجهگیری: سنخیتِ خاصِ اراده
نظریه آیتالله خویی: مسلک «جامعِ انتزاعیِ احدهما»
ماهیت واجب: عنوان «أحدُهما لا بعینه»
فرآیند تطبیق: طرحی مشابه واجب تعیینی
دفاع از نظریه: پاسخ به اشکال «عدم واقعیتِ عنوان انتزاعی»
طرح اشکال: امتناع تعلق تکلیف به امر ذهنی
پاسخ محقق خویی: قیاس اولویت و شواهد وقوعی
اشکال دوم: چالشِ «فقدان ملاک در عنوان انتزاعی»
طرح اشکال: ضرورت وجود مصلحت در متعلَّق
پاسخ محقق خویی: تحلیل سهوجهی
مناقشه در پاسخ محقق خویی: عدول از مبنای تبعیت احکام از مصالح
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری - جلسه
خلاصهی بحث گذشته
بررسی اشکالاتِ سهگانه محقق خوئی بر صورت نخست آخوند
اشکال دوم: نفیِ دلیل اثباتی بر جامعِ ماهوی میان اطراف
اشکال سوم: عرفیبودنِ متعلقِ تکلیف و ناتمامیِ ارجاع به جامعِ عقلی
نتیجهگیری اشکالات سهگانه محقق خوئی
فرض دوم در نظریه آخوند و اشکالات محقق خوئی
اشکال اول محقق خوئی؛ مخالفت با ظاهر «أو»
پاسخ به اشکال اول
اشکال دوم محقق خوئی؛ جمعِ «تضادّ اغراض» با «قدرت بر جمعِ فعلین»
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری - جلسه
خلاصهی بحث گذشته
صورت اول در تقریر آخوند به روایت محقق خوئی؛ وحدتِ غرض و کشفِ جامع
تقریر فلسفی قاعده الواحد؛ تشخّص سابق و لاحق و نسبت آن با ضرورت
سنخیتِ علت و معلول و امتناعِ توارد علتین
تبیینِ سویِ دوم قاعده الواحد و تحدید موضوع آن
نقد استناد آخوند به «قاعده الواحد» در صورتِ وحدتِ غرض
ابهام در نوعِ وحدت و تحدید موضوع قاعده الواحد
جمعبندی
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری - جلسه
خلاصهی بحث گذشته
نظریه سوم: تقریر آخوند خراسانی
صورت اول: تخییر عقلی در فرضِ غرضِ واحد و کشفِ جامعِ حقیقی
مبانی و لوازم نظریه
ادله نظریه
صورت دوم: تعددِ اغراض و «سنخٌ من الوجوب» در واجب تخییری
عبارت محوری و دو قرائت ممکن
مبانی و لوازم نظریه
تقریر نظریه آخوند: «سنخٌ من الوجوب» در فرضِ تعدد اغراض
تحلیل مرحوم روحانی: برزخی میان وجوب تعیینی و استحباب
نقدی بر کلام مرحوم روحانی
پاسخ به دو ابهام در کلام آخوند خراسانی
۱- ردّ «أحدهما لا بعینه» مفهوماً و مصداقاً
۲- مقصود از «ولا كلّ واحدٍ منهما تعيينا مع السقوط بفعل الآخر»
پاورقی
منابع