در روايات به اصل عزاداري توجه و تاکيد شده است و دستور به برپايي مجلس عزاداري داده شده است.

براي نمونه: از امام صادق(عليه السلام) روايت شده که فرمود: «خداوند شيعيان ما را مشمول رحمت خويش سازد. به خدا قسم شيعيان ما همان مومنين‌‌اند، آنان به خدا قسم با حزن و حسرت طولاني خويش[در عزاي ما] شريک و همدرد مصيبت‌‌هاي ما خاندانند.(بحار الانوار ج43، ص222).

همچنين امام صادق(عليه السلام) به فضيل مي‌‌فرمايند: «آيا مجالس عزا بر پا مي‌‌کنيد و از اهل بيت و آنچه بر آنان گذشته صحبت مي‌‌کنيد ؟ فضيل گفت: آري قربانت گردم، امام فرمود: اين گونه مجالس را دوست دارم پس امر ما را زنده گردانيد که هر کس امر ما را زنده کند مورد لطف و مرحمت خدا قرار مي‌‌گيرد. [اي فضيل]: هر کس از ما ياد کند، يا نزد او از ما ياد کنند و به اندازه بال مگسي اشک بريزد، خدا گناهانش را بيامرزد اگر چه بيش از کف دريا باشد.» (همان: ص282 و 289)

امام رضا(عليه السلام) در اين رابطه مي‌‌فرمايد: «کسي که متذکر مصايب ما شود و به جهت ستم هايي که بر ما وارد شده گريه کند، در روز قيامت با ما خواهد بود و مقام و درجه مارا خواهد داشت و کسي که مصيبت هاي ما را بيان کند و خود بگريد و ديگران را بگرياند، در روزي که همه چشم ها گريان است، چشم او نگريد و هر کسي در مجلسي بنشيند که در آن مجلس، امر ما را زنده مي‌‌کنند، روزي که قلبها مي‌‌ميرند، قلب او نخواهد مرد.» (همان، ص 278)

در بعضي روايات هم وارد شده که در مصيبت امام حسين(عليه السلام) جزع کنيد و گريه کنيد و به سرو صورت بزنيد و بي‌‌تابي کنيد.

در روايت ديگري از امام صادق(عليه السلام) نقل شده که حضرت فرمودند: هر گونه جزع و گريه کردن مکروه است مگر جزع و بي تابي براي حسين(ع).

از امام باقر(عليه السلام) از معناي جزع سوال شد. طبق روايت فرمودند: «شديدترين جزع فرياد زدن و بلند گريه کردن و فرياد زدن و بر سر و صورت زدن و کندن موهاي پيشاني است».(وسائل الشيعة ج‏3، ص‏282 و بحارالأنوار، ج‏98، ص: ۲۴۰ و الکافي، ج‏3، ص: ۲۲۳)

در روايت ديگر: امام صادق(عليه السلام) مي‌‌فرمايند: همانا گريبان دريدند و بر گونه‌‌ها لطمه زدند فاطميات (دختران زهرا عليها السلام) بر حسين بن علي(عليه السلام) و بر مثل چنين بزرگمردي بايد لطمه زد و گريبان دريد. (تهذيب الاحکام جلد ۸ صفحه ۳۲۵ و بحار الانوار ج82 ص 106 و عوالي اللالي ج3 ص 409)

اهل بيت نيز درکربلا بعد از شهادت امام حسين(ع) طبق نقل زيارت ناحيه مقدسه به سر و صورت مي‌‌زدند:

وقتي که زنان آل الله اسب امام حسين(ع) را ديدند در حالي که زين واژگون بود از خيمه ها بيرون دويدند در حاليکه به سر و صورت ميزدند...

با توجه به اين روايات و روايات ديگري که زياد هستند، اصل عزاداري و هرکاري که به عنوان عزاداري حساب شود مطلوب است.

اما کيفيت عزاداري به صورت خروج مواکب و امثال آن در روايات وارد نشده، ولي اطلاق و عموم روايات، خروج مواکب و دسته جات و امثال آن را نيز به قصد عزاداري شامل مي‌‌شود و مطلوب است و عزاداري هم متناسب با شرايط زمان و مکان اگر باشد صحيح است.

منتها از کارهايي که با عزاداري منافات داشته باشد، يا بدعت در عزاداري شود، يا سبب انحراف از عزاداري شود، بايد اجتناب شود.